Naar schatting worden er wereldwijd 1,6 miljard kopjes koffie gedronken. Sommige hebben het nodig om op te staan, sommige zien het als kunst en sommige drinken het omdat ze het gewoon lekker vinden.
Drink jij wel eens koffie? De kans is groot van wel. In Nederland zijn er naar schatting 8,8 miljoen mensen die koffie drinken.
Maar wat doet koffie nou met ons en waarom is het zo verslavend?
Wereldwijd is koffie één van de meest geconsumeerde dranken. Gemiddeld bestaat dagelijks ongeveer 30% van onze geconsumeerde vloeistof uit koffie. Op het internet gaan veel verhalen rond over koffie. Soms kan je door de bomen het bos niet meer zien. Zo zijn er mensen die positieve en negatieve verhalen erover vertellen, maar wat is nou echt de waarheid. Om dit beter te begrijpen, moeten we eerst even begrijpen wat koffie is en met ons doet.
De oorsprong
De oorsprong van koffie ligt in Ethiopië, waar het verhaal begint met een legende over een geitenhoeder genaamd Kaldi. Volgens de legende ontdekte Kaldi koffie toen hij zag dat zijn geiten ongewoon energiek werden nadat ze de bessen van een bepaalde struik hadden gegeten. Hij deelde deze ontdekking met een plaatselijke monnik, die vervolgens de bessen in water kookte en merkte dat het drankje hem hielp wakker te blijven tijdens lange gebeden. Vanaf Ethiopië is koffie gaan verspreiden naar andere werelddelen, zoals Europa en het Midden-Oosten.
Het proces achter jouw bakje koffie
Koffie begint zijn reis in tropische klimaten rond de evenaar, waar koffieplanten, voornamelijk de Arabica en Robusta soorten, worden geteeld. De Arabica heeft een mildere, meer aromatische smaak, terwijl de Robusta bekend staat om zijn sterkere en bittere smaak. Zodra de planten rijp zijn, worden de bessen meestal met de hand geplukt, waarbij selectieve pluk de voorkeur heeft voor hoogwaardige Arabica-bonen.
Na de oogst worden de bessen verwerkt om de koffiebonen bloot te leggen. Dit kan via natte verwerking, waarbij het vruchtvlees door een pulpmachine wordt verwijderd en de bonen worden gefermenteerd en gewassen, of via droge verwerking, waarbij de bessen in de zon worden gedroogd voordat het vruchtvlees mechanisch wordt verwijderd. De bonen worden vervolgens verder gedroogd tot ze een vochtgehalte van ongeveer 10-12% hebben bereikt.
De volgende stap is het verwijderen van de perkamenthuid van de bonen, een proces dat hulling wordt genoemd. Optioneel kunnen de bonen gepolijst worden om de resterende zilvervliesjes te verwijderen, wat hen een glanzender uiterlijk geeft. Daarna worden de bonen gesorteerd op grootte en gewicht en gecontroleerd op defecten, voordat ze verpakt worden voor transport.
Eenmaal aangekomen bij de koffiebranderij worden de groene koffiebonen geroosterd bij temperaturen tussen 180°C en 250°C. Dit roosteren ontwikkelt de rijke aroma's en smaken die we associëren met koffie. De mate van roosteren kan variëren van licht tot donker, afhankelijk van de gewenste smaakprofiel.
De gebrande bonen worden vervolgens gemalen tot een consistentie die geschikt is voor de gewenste zetmethode. Fijnmalen is bijvoorbeeld geschikt voor espresso, terwijl grofmalen beter werkt voor een French press. Er zijn verschillende manieren om koffie te zetten, elk met zijn eigen apparatuur en kenmerken. Bij filterkoffie wordt water door gemalen koffie in een filter gegoten, bij espresso wordt heet water onder hoge druk door fijn gemalen koffie geperst, en bij de French press wordt grof gemalen koffie met heet water gemengd en na enkele minuten door een metalen filter naar beneden gedrukt. Een percolator en een Mokka pot zijn andere populaire methoden die sterkere koffie produceren.
Bestandsdelen van koffie
Het kopje koffie bevat diverse bioactieve stoffen, waaronder:
- Cafeïne: Het belangrijkste actieve bestanddeel, verantwoordelijk voor de stimulerende effecten.
- Chlorogeenzuren: Een groep antioxidanten die kunnen bijdragen aan de gezondheidsvoordelen van koffie.
- Diterpenen (cafestol en kahweol): Deze kunnen invloed hebben op cholesterolgehaltes, afhankelijk van de bereidingsmethode.
- Vitaminen en mineralen: Kleine hoeveelheden zoals riboflavine (vitamine B2), niacine (vitamine B3), magnesium en kalium.
Koffie kan verschillende positieve als negatieve aspecten omvatten. Zo vallen onder de positieve effecten: verhoogde alertheid, verbeterde fysieke prestaties, het consumeren van antioxidanten, lager risico op bepaalde ziektes als Parkinson, Alzheimer, type 2 diabetes en bepaalde vormen van kanker. Daarnaast kan koffie ook zorgen voor slaapstoornissen (late consumptie op de dag), hoge doses cafeïne kunnen angstgevoelens en nervositeit verhogen, kan zorgen voor maag- en darmproblemen en koffie kan verslavend werken.
De aanbevolen aanvulling zijn op een gezond dieet wanneer het met mate wordt geconsumeerd. Het biedt diverse gezondheidsvoordelen dankzij de antioxidanten en de stimulerende effecten van cafeïne. Echter, overmatige consumptie kan leiden tot negatieve effecten zoals slaapstoornissen en angst. Zoals met veel voedingsmiddelen, is matigheid de sleutel tot het maximaliseren van de voordelen en het minimaliseren van de risico's.
Tot wanneer is het aanbevolen om koffie te drinken?
De hoeveelheid tijd die cafeïne in ons systeem blijft, varieert afhankelijk van verschillende factoren zoals leeftijd, lichaamsgewicht, leverfunctie, medicatiegebruik, en individuele gevoeligheid voor cafeïne. Over het algemeen heeft cafeïne een halfwaardetijd van ongeveer 5 uur bij gezonde volwassenen. Dit betekent dat de helft van de ingenomen cafeïne na 5 uur is afgebroken en uit het lichaam is verwijderd. Echter kan het in totaal 8 tot 12 uur duren voordat alle cafeïne uit je system is verwijderd. Het is daarom ook niet aanbevolen om na 14.00 nog cafeïne te nuttigen. Dit is echter wel afhankelijk van de individuele metabolisme.
Vezels in een kopje koffie
Een kopje zwarte koffie bevat een kleine hoeveelheid voedingsvezels, hoewel dit niet veel is in vergelijking met andere voedingsmiddelen. Gemiddeld bevat een kopje (240 ml) zwarte koffie ongeveer 1,1 gram oplosbare vezels. Dit is een verrassing voor veel mensen, aangezien koffie meestal niet wordt beschouwd als een bron van vezels.
De vezels in koffie zijn afkomstig van de oplosbare polysacchariden die aanwezig zijn in de koffiebonen. Tijdens het zetproces worden deze vezels gedeeltelijk in de koffie geëxtraheerd.
Koffie op een lege maag
Het drinken van koffie op een lege maag kan verschillende effecten hebben op je lichaam. Hoewel veel mensen koffie op een lege maag drinken zonder merkbare problemen, kunnen sommige individuen negatieve effecten ervaren. Hier zijn de belangrijkste mogelijke effecten van koffie op een lege maag:
1. Stimulatie van maagzuurproductie. Koffie, zowel met als zonder cafeïne, stimuleert de productie van maagzuur. Op een lege maag kan dit leiden tot verhoogde zuurniveaus in de maag. Wat verschillende spijsverteringsproblemen kan veroorzaken. Mogelijke effecten zijn: brandend maagzuur en maagklachten.
2. Irritatie van de maagwand. Cafeïne en andere verbindingen in koffie kunnen de maagwand irriteren. Dit kan leiden tot symptomen zoals misselijkheid en maagpijn.
3. Verhoogde stimulatie van het centrale zenuwstelsel. Cafeïne is een krachtige stimulant die het centrale zenuwstelsel beïnvloedt. Op een lege maag kan de absorptie van cafeïne sneller en intenser zijn, wat kan leiden tot: zenuwachtigheid, hartkloppingen en angst.
4. Verstoring van het spijsverteringsritme. Het drinken van koffie op een lege maag kan de natuurlijke spijsverteringsritme verstoren. Dit kan leiden tot: vertraagde spijsvertering en diarree.
5. Bloedsuikerspiegel en energieniveau. Koffie kan de bloedsuikerspiegel beïnvloeden, wat vooral merkbaar is als je het op een lege maag drinkt: schommelingen in bloedsuiker en energiedips.
Tips om de effecten te minimaliseren
Tips om de effecten op een lege maag te minimaliseren. ls je merkt dat koffie op een lege maag problemen veroorzaakt, probeer dan eerst iets kleins te eten, zoals een stuk fruit of een cracker. Voordat je koffie drinkt is het belangrijk om te hydrateren. Drink eerst een glas water voordat je koffie drinkt om je maag voor te bereiden en uitdroging te voorkomen.
Conclusie
Al met al, is koffie eigenlijk best gezond. Het draagt bij aan heel wat gezondheidsvoordelen. Maar er zijn wel een aantal dingen waar je rekening mee moet houden, zoals het tijdstip wanneer je koffie drinkt, of je al gehydrateerd bent en of je wel wat gegeten hebt. Test het vooral voor jezelf uit. Dat is de beste manier om erachter te komen of koffie voor jou werkt. Koffie is een gezond middel mits het gematigd wordt. Het toevoegen van suiker en melk kan de gezondheidsvoordelen van koffie wel verbreken, omdat je extra bestandsdelen toevoegt waardoor de bloedsuikerspiegel meer gaat schommelen en lege calorieën die niet bijdragen aan de gezondheid. Ik zal het aanraden om zwart te drinken én niet meer dan 4 kopjes koffie op een dag.
In mijn ogen past koffie dus in een gezond leefpatroon. Mits er niet te veel en te laat wordt gedronken. Je wilt namelijk niet dat het invloed uit oefent op je slaap.
Bronnen:
Boek: Walker, M. (2018). Why We Sleep. Scribner Book Company.
Boek: Hoffmann, J. (2018). The World Atlas of Coffee. Mitchell Beazley.
Podcast: The World’s No.1 Sleep Expert: The 6 Sleep Hacks You NEED! Matthew Walker (youtube.com)
Reactie plaatsen
Reacties